Ieder kind de kans om jong en sterk op te groeien!
Op 17 oktober was het Wereldarmoededag, een dag waarop extra aandacht wordt gevraagd voor stille armoede. Armoede[1] is niet altijd zichtbaar, zeker in Nederland niet. Maar het is er wel. Er wordt geschat dat 1 op de 12 kinderen in ons land in armoede opgroeit en dat 1 op de 10 jonge meiden en vrouwen niet altijd geld heeft voor menstruatieproducten. [2] Volgens het Nederlands Jeugdinstituut is het waarschijnlijk dat het aantal gezinnen dat in armoede leeft, de komende tijd groeit door de economische gevolgen van de coronacrisis.
In dit artikel een antwoord op de vraag hoe armoede de kansen van kinderen beïnvloedt en op welke manier JENS hen ondersteunt.
Kans op armoede en de gevolgen hiervan
Als je een kind bent uit een eenoudergezin, een bijstandsgezin, laagopgeleide ouders hebt of een kind uit een migrantengezin of vluchtelingengezin bent, is de kans groter dat je opgroeit in armoede.
Opgroeien in een gezin waar armoede een rol speelt, kan gevolgen hebben voor het welbevinden en de ontwikkeling van het kind. Zo kunnen de omstandigheden veel stress veroorzaken bij de ouders, wat een minder ondersteunende en stimulerende ouder-kind interactie tot gevolg kan hebben.
Daarnaast wordt armoede in onderzoeken in verband gebracht met een autoritaire opvoedstijl, mogelijk onveilige hechting en minder goede hersenontwikkeling. Naast sociaal emotionele factoren kan armoede ook bijdragen aan een slechtere concentratie op school, leerachterstanden en voortijdig schoolverlaten.
Balans tussen risicofactoren en beschermende factoren
Natuurlijk kunnen we niet alle gezinnen die met armoede kampen over één kam scheren. Inkomen alléén bepaalt niet de hele opvoedsituatie. Beschermende factoren en risicofactoren én de balans hiertussen zijn belangrijk voor het veilig opgroeien en een goede ontwikkeling van kinderen. Een steunende en stimulerende gezinssituatie is essentieel voor de ontwikkeling van kinderen en dus een belangrijke beschermende factor.
Maar als de armoede langdurig is en er meer risicofactoren en minder beschermende factoren aanwezig zijn in een gezin, dan is de kans op ontwikkelingsproblemen bij kinderen groot.
Wat doet JENS?
JENS helpt ouders en kinderen die met armoede te maken hebben om de beschermende factoren te versterken en biedt begeleiding bij (mogelijke) risicofactoren. In het voorliggend veld werkt JENS we samen met de gezinnen aan het verbeteren van hun leefsituatie.
In een vroeg stadium signaleren
We proberen eventuele problemen bij kinderen zo vroeg mogelijk te signaleren en waar nodig bieden we begeleiding. Bijvoorbeeld via het schoolmaatschappelijk werk, groepsaanbod zoals De Speelkamer of laagdrempelige opvoedingsondersteuning in de thuissituatie zoals Spel aan Huis.
Signalering vindt ook plaats tijden de activiteiten van het jeugd- en jongerenwerk. Onze jeugd- en jongerenwerkers werken nauw samen met de jeugdconsulenten zodat we ook acties aan de signalen kunnen koppelen.
Samenwerking met partners
We zijn er ook voor ouders. Een deel van de ouders dat in armoede leeft, ervaart door hun moeilijke leefomstandigheden veel stress. Om hen te ondersteunen werken we nauw samen in de Sociale Buurtteams van Heerlen STAND-BY! waarin onder andere het maatschappelijk werk zit. Daarnaast schakelen we SchuldHulpMaatje Parkstad regelmatig in om financiële problemen te voorkomen of begeleiding te bieden als er al financiële problemen in het gezin zijn.
Lees meer over opgroeien en opvoeden met armoede op deze pagina van het NJI: Armoede | Nederlands Jeugdinstituut (nji.nl)
Door Mascha Reintjens, Projectleider Schoolmaatschappelijk werk VO
[1] Definitie van armoede volgens het sociaal cultureel planbureau: ‘Mensen zijn arm wanneer ze gedurende langere tijd niet de middelen hebben voor de goederen en voorzieningen die in hun samenleving als minimaal noodzakelijk gelden.’
[2]Sociaal cultureel Planbureau, ‘Armoede in kaart, 2019’